Đầu tư và đầu cơ trong tài chính – Chọn đầu tư hay đầu cơ chứng khoán

Đầu tư và đầu cơ là hai khái niệm thường thấy trong thị trường tài chính nói chung và đầu tư chứng khoán nói riêng. Trong khi đầu tư là khái niệm phổ biến thì đầu cơ lại được hình dung theo nghĩa tiêu cực hơn có thể gây ảnh hưởng đến chính mình và thị trường. Nhưng về bản chất, 2 từ này lại chỉ nói về 2 trường phái đầu tư khác nhau trên thị trường. Dưới đây là một số phân tích làm rõ về sự giống và khác nhau giữa đầu tư và đầu cơ.

Điểm giống nhau giữa đầu tư và đầu cơ

• Cả hai khái niệm đều là hoạt động đầu tư vào một tài sản với mong muốn kiếm lời trong tương lai
• Đầu tư và đầu cơ trong thị trường tài chính hay chứng khoán đều chỉ về hoạt động mua vào, tích trữ một loại tài sản tài chính (chứng khoán) với sự kì vọng thu lợi nhuận.

Chính vì cả hai khái niệm đều nói về hoạt động đầu tư tài sản nên ranh giới giữa đầu tư và đầu cơ hầu như không tồn tại. Tuy nhiên, hoạt động đầu cơ có thể gây tổn hại đến thị trường và những người đầu tư khác nên thường bị khống chế và vi phạm luật pháp. Các hoạt động phổ biến thông tin sai lệch, đầu cơ tác động đến thị trường với mức thiệt hại lớn đều có thể cấu thành tội phạm. Vì vậy, nhà đầu tư cần hiểu rõ khái niệm và phân biệt đầu tư và đầu cơ để có những lựa chọn đúng đắn.

Khái niệm đầu tư là gì?

Đầu tư nói chung là hoạt động tích luỹ vốn và tài sản vào cá nhân hay doanh nghiệp để tạo là lợi thế hay lợi nhuận trong tương lại. Chúng ta có thể thấy thuật ngữ đầu tư gắn liền với nhiều hình thức khác nhau như đầu tư vào học vấn, đầu tư hàng hoá, đầu tư vàng… tất cả là hoạt động tích luỹ tài sản để tạo ra lợi nhuận.

Đầu tư trong thị trường chứng khoán là hoạt động kinh doanh vốn doanh nghiệp thông qua cổ phiếu. Nhà đầu tư góp phần vốn vào tài sản của doanh nghiệp để giúp doanh nghiệp hoạt động và tạo ra lợi nhuận trong tương lai, từ đó chia sẻ lại lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Nhà đầu tư sẽ có nhiều phân tích đến hoạt động doanh nghiệp, cơ cấu tài sản, tiềm năng trong tương lai và cả thị trường chứng khoán để ra quyết định đầu tư. Nhà đầu tư có thể thu lợi từ việc chia cổ tức từ lợi nhuận hoạt động của công ty, cũng có thể thu lợi nhờ chênh lệch giá cổ phiếu mua vào và bán ra.

Khái niệm đầu cơ là gì?

Đầu cơ là hoạt động tích luỹ tài sản dựa theo những tin tức, biến động của thị trường nhằm tích trữ hàng hoá, tài sản, tạo ra sự khan hiếm hoặc nhu cầu không thực trong ngắn hạn nhằm mong chờ thị trường phản ứng gây ra biến động giá cả của tài sản mình tích luỹ. Nhờ đó mà nhà đầu cơ thu về lợi nhuận từ sự chênh lệch lớn giá tài sản.

Nhà đầu cơ có thể dựa vào sự phân tích biến động nhờ vào tin tức, thông tin để nhận định và đưa ra quyết định đầu cơ với số lượng lớn và mong chờ biến động giá trong ngắn hạn để bán ra nhằm hưởng chênh lệch. Hoạt động đầu cơ cũng là hoạt động mang tính rủi ro cao vì thường sử dụng đòn bẩy lớn để thu mua hoặc tích luỹ lượng lớn tài sản hay chứng khoán. Nếu nhận định sai thị trường trong ngắn hạn hoặc thị trường chậm phản ứng, nhà đầu cơ có thể sẽ gặp các tổn hại lớn.

Một số nhà đầu cơ còn tạo ra các tin tức giả, sự khan hiếm về tài sản giả tạo nhằm tạo ra nhu cầu và tâm lý đầu tư sợ bỏ lỡ của các nhà đầu tư khác nhằm thúc đẩy giá của các tài sản chứng khoán mà mình đang nắm giữ sau đó bán ra thu lời.

Phân biệt sự khác nhau giữa đầu tư và đầu cơ

Sự khác nhau giữa hoạt động đầu tư và đầu cơ dựa theo nhiều tiêu chí khác nhau từ mục tiêu, cách thức, tâm lý. Dưới đây là bảng so sánh sự khác nhau của các tiêu chí trong hoạt động đầu tư và hoạt động đầu cơ:

Nên chọn đầu tư hay đầu cơ chứng khoán?

Sẽ không có bất kỳ một câu trả lời nào chính xác dành cho câu hỏi này. Bởi, đầu tư hay đầu cơ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cách nhìn nhận, sự hiểu biết và tính cách của mỗi cá nhân.

Hoạt động đầu cơ dành cho những người tham gia thị trường sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao, xem phi vụ đầu tư như cuộc chơi nhảy múa của những con số. Việc nhận định thị trường, nắm bắt tin tức nhạy bén và hiểu rõ tác động của từng loại tin tức đến từng loại cổ phiếu cụ thể giúp nhà đầu cơ đoán định xu hướng thị trường trong ngắn hạn. Việc nắm bắt tâm lý thị trường, xem xét phân tích lịch sử dao động của các loại tài sản chứng khoán ứng với mỗi tin tức hoặc tín hiệu thị trường sẽ mang lại hiệu quả lợi nhuận cao. Nhưng rủi ro vẫn luôn là rất lớn với nhà đầu cơ.

Với các nhà đầu cơ có tính chất thao túng thị trường. Xây dựng lèo lái giá cổ phiếu thì bạn hãy cẩn thận với các vấn đề pháp lý liên quan.

Hoạt động đầu tư thường có tính chất an toàn hơn. Họ dựa vào quá trình phát triển thực chất của doanh nghiệp. Cơ sở đầu tư là thông qua các chỉ số báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Các tín hiệu thị trường cũng có vai trò lớn với các nhà đầu tư muốn thu lợi từ chênh lệch giá. Tuy nhiên sự đoán định về xu hướng tăng giảm giá cổ phiếu của nhà đầu tư có tính chất dài hạn hơn và căn cứ vào nhiều loại thị trường khác nhau như thị trường ngành nghề của công ty, thị trường chung về tiêu dùng, xã hội và cả thị trường chứng khoán.

Trong giao dịch chứng khoán, đầu cơ hay đầu tư sẽ là lựa chọn tốt hơn để kiếm lợi nhuận từ thị trường? Với những phân tích trên về đặc điểm của đầu cơ và sự khác biệt so với đầu tư, có thể thấy: Hoạt động đầu tư tốt hơn và an toàn hơn so với đầu cơ chứng khoán. Bởi:

• Đầu tư chứng khoán dựa trên kiến thức, kỹ năng thực tế để phân tích, đánh giá sự tăng – giảm giá của cổ phiếu. Đầu tư cũng sẽ có rủi ro nhưng mức độ rủi ro của đầu tư sẽ thấp hơn so với đầu cơ.
• Đầu tư chứng khoán mang lại lợi nhuận chậm và tốn nhiều thời gian hơn. Tuy nhiên, hình thức đầu tư sẽ mang lại thu nhập ổn định, bền vững và l